بازار نخودچی بریزهای شهرضا در روزهای منتهی به یلدا هیاهویی مثال زدنی دارد، رسمی که نمونه آن را در هیچ شهر دیگری نمی‌یابیم.
پریا جهانبانی: شب یلدا یا بلند ترین شب سال که یکی از زیباترین شب‌ها در بین ایرانیان است، در این شب رسم و رسوم مختلفی انجام می‌شود.
ایرانیان با توجه به اصالت و محل زندگی خود این رسم را به شکل‌های مختلفی اجرا می‌کنند.در این شب مردم شهرستان شهرضا از یک هفته قبل به میزبانی طولانی‌ترین شب سال می‌روند و بازارچه نخودچی بریزها رنگ و بویی دیگر می‌گیرد این بازارچه، مختص شهر شهرضا بوده و در هیچیک از شهرهای ایران نمونه‌ای از چنین بازاری را نمی‌توان پیداکرد، در این بازارچه کسبه مشغول بو دادن نخودچی و هسته شور هستند و در حال حاضر نیز در آن انواع آجیل را بو می‌دهند.
بازارچه نخودچی بریزها در گذشته به ورودی بازار از کنار «حسینیه سادات» تا تقاطع بازار بزرگ اطلاق می‌شده و امروز ورودی مقابل مسجد «خواجه خضر» موسوم به نخودچی بریزها شده است.
دید و بازدیدهای یلدایی در شهرضا
یکی از مهمترین شاخصه‌های یلدا در شهرضا دید و بازدید گسترده مردم است که همچو دید و بازدید نوروز است و بازار قصه گویی مادربزرگان و خاطره گویی پدر بزرگان در این شب از دیگر ایام پر رونق‌تر است.
گاه نیز اعضای خانواده‌ها پس از صرف شام به دیدار کهن سال ترین فرد خانواده خود یا بزرگ خاندان می‌روند و در منازلی که هنوز بساط کرسی پا برجاست پدربزرگان و مادربزرگان در بالای کرسی و سایرین در اطراف کرسی گرد هم می آیند.
اما این سنت بیشتر در نواحی اطراف شهر شهرضا و روستاهای اطراف که هنوز بافت سنتی خود را حفظ کرده‌اند دیده می‌شود، روستای اسفرجان و هونجان از مهمترین مناطقی هستند که دارای بافت سنتی قوی‌تری نسبت به سایر مناطق شهرستان هستند و هنوز سنت‌های قدیم را حفظ کردند.
در این شب انواع خوردنی‌ها تناول می‌شو که مهمترین آنها میوه‌هایی چون انار دانه سیاه مخصوص باغات شهرضا، هندوانه، نارنگی و پرتقال می‌باشد که به ضمیمه آجیل و برخی خشکبار زینت ده خوان شب یلدای شهرضایی‌ها است.
اصطلاحی در منطقه شهرضا رایج است تحت عنوان «چلسمه»، امروز این واژه به تنقلاتی نظیر پفک و چیپس اطلاق می‌شود تا جایی که بزرگترها معمولآ کودکان را از خوردن چلسمه برحذر می‌دارند.
شاید این اصطلاح ریشه در خوراکی‌های شب چله یا همان شب یلدا داشته باشد از عقاید مردمان این دیار آن است که بر این باورند که خوردن هر آنچه در زیر خاک پرورده شده باشد سبب استحکام بنیان خانواده می‌شود و این باور زمینه پیدایش رسمی در شب یلدا در این شهرستان شده است.
طبخ و تناول هفت نوع خوراکی
طبخ و تناول هفت نوع خوراکی که از آن جمله می‌توان به شلغم، چغندر، ترب سیاه، پیاز، هویج و سیب زمینی اشاره کرد، از جمله اطعمه‌ای است که بر اساس این رسم تناول می‌شود و بالطبع وجه مشخصه همه این اطعمه آن است که در زیر خاک پرورده شده‌اند.
انار که از تولیدات اصلی شهرستان شهرضا است همچون ملک بر سریر میوه‌دان شهرضایی ها در شب یلدا نشسته و زینت افزای سفره می‌گردد، مردم این شهر بر اساس باوری سنتی به قرمزی و رنگ انار اعتقادی عمیق دارند و بر این باورند که قرمزی رنگ این میوه که به همراهی انار سفره آرایی می‌کند زمینه گرمی کانون خانواده خواهد شد.
اگر در شهرضا شب یلدا را به سر آورده باشید مردم را می‌بینید که از چند شب قبل به دنبال میوه “کدو” می‌گردند برای پخت آش کدو و آش جو نیز از دیگر رسوم مردم شهرضا در شب چله است.
شهرضا شهر مشاهیر و ادباست، بر این اساس تفال به دیوان شیخ شیراز حافظ شیرین سخن از رسومی است که در همه محافل به ویژه محافلی که در آنها اهل دل، علم و فضل حضور داشته باشند از رسوم برتر مردم شهرضاست، گاهی نیز قرائت اشعاری از حکیم صهبا و الهی قمشه ای در برنامه این شب می‌گنجد و خوانده می‌شود.
Hits: 2