مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی با بیان اینکه فقط ۱۰ درصدِ محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی این استان تعیین حریم شده‌اند، به حریم مخدوش برخی بناها و محطوه‌های تاریخی و نیاز فوری به تعیین حریم در بافت‌های شهری، اشاره کرد و از تهیه طرح ویژه محافظت از شهر تاریخی ارومیه خبر داد.
به دنبال اظهارات اخیر رییس‌جمهور درباره اهمیت و حساسیت تعیین حریم آثار تاریخی با تاکید بر اینکه اختلالی در کسب‌وکار و معاش مردم ایجاد نکند؛ جلیل جباری ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی ، درباره تعیین حریم آثار و بناهای تاریخی این استان اظهار کرد: استان آذربایجان غربی حدود ١٧٠٠ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی دارد که شامل حدود ٣٠۰ بنای تاریخی و حدود ١۴٠٠ محوطه و تپه تاریخی است. بناهای تاریخی این استان یا تعیین حریم شده‌اند و یا دارای ضوابط عمومیِ حریم هستند. حدود ١٠ درصد از محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی نیز تعیین حریم شده‌اند. با توجه به اینکه در گذشته آثار تاریخی ثبت شده تعیین حریم نمی‌شدند، هر سال با توجه به میزان اعتبار تخصیص یافته، دست‌کم ٢۵ تا ٣٠ اثر تاریخی را می‌توانیم تعیین حریم کنیم.
او بیان کرد: تعیین حریم محوطه تاریخی هزینه‌بر است، برای این کار باید گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی انجام شود تا میزان گستردگی آثار در محوطه مشخص شود و با توجه به عوارضی که در اطراف محوطه‌ها، شیب‌بندی و توپوگرافی وجود دارد، حریم برای آن‌ها مشخص شود.
جباری با بیان اینکه محوطه‌هایی که در داخل بافت شهری هستند، بیشتر نیازمند تعیین فوری حریم هستند، گفت: در جایی مانند ارومیه که اطراف آن بیشتر باغات و فضاهای سبز قرار دارد و بیشتر هم مورد کشت و زرع قرار گرفته و زمین‌های کشاورزی نیز در حال توسعه است، حدود ١۵٠ محوطه داریم که نیازمند تعیین فوری حریم هستند. در عین حال، محوطه‌هایی هم داریم که در داخل شهر هستند و در معرض توسعه شهری قرار گرفته‌اند، برای مثال تپه «اهرنجان» در شهر سلماس را سریع تعیین حریم کردیم، اما تپه «قالاباشی» در شهر شاهین‌دژ را که نیازمند تعیین حریم اضطراری است هنوز موفق نشدیم تعیین حریم کنیم. «گل تپه» در شهر بوکان و محوطه «قپان» در ماکو از دیگر نمونه‌هایی است که نیازمند تعیین فوری حریم هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی همچنین با بیان اینکه حریم برخی آثار در این استان نیازمند اصلاح حریم هستند، اظهار کرد: تعیین حریم برخی آثار در دهه‌های چهل و پنجاه انجام شده که ممکن است با ضوابط امروزی همخوانی نداشته باشد، در چنین مواردی با توجه شرایط توسعه شهری به تجدیدنظر در تعیین حریم برخی آثار تاریخی چه برای افزایش و چه برای کاهش حریم نیاز داریم، برای مثال ساختمان صدا و سیما ارومیه حریم مخدوش شده داشت و به‌درستی تعیین حریم نشده بود، همچنین قرار بود ساخت‌وسازی در حریم آن انجام شود، با یک کارشناسی دقیق برای آن، حریم درجه یک و درجه دو تعیین شد و مجوز ساخت‌وساز نیز در خارج از حریم داده شد.
جباری درباره چالش‌های پیش‌روی تعیین حریم در آذربایجان غربی گفت: چالش اول تأمین منابع و اعتبارات است و مسأله دیگر همکاری مدیریت شهری و شهرداری در صادر نکردن پروانه ساخت‌ساز در حریم و در مجاورت محوطه‌های تاریخی. در سال ١٣٩٨ تا ١۴٠٠ چالش‌هایی در حرایم بافت تاریخی داشتیم و مدیریت شهری همکاری‌های لازم را انجام نمی‌داد، اما خوشبختانه امسال با پیگیری‌های انجام شده همکاری‌های خیلی خوبی با مدیریت شهری داشتیم. با توجه به اینکه محدوده بافت تاریخی در سال ١٣٨٨ تعریف شده است و فراتر از یک اثر تاریخی است، باید همکاری‌های لازم بین میراث فرهنگی و مدیریت شهری انجام شود. میراث فرهنگی برای حفاظت از حریم این محدوده ضوابطی دارد، اما قانون‌گذار هم طرح ویژه‌ای برای حفاظت از بافت و محدوده و حرایم آن پیش‌بینی کرده است که بر عهده وزارت راه و شهرسازی است. امسال هم در راستای همکاری‌های انجام شده طرح ویژه محافظت از شهر تاریخی ارومیه در حال تهیه است که می‌تواند معضلات ساکنین بافت تاریخی را حل کند.
او افزود: با توجه به اجرای قانون حمایت از بافت، در محدوده بافت‌های تاریخی حدود ١٢٠ خانه واجد ارزش را شناسایی کرده‌ایم که در فهرست واحدهای واجد ارزش ملی به ثبت برسانیم.
جباری درباره تفویض اختیار به اداره کل استان‌ها برای تعیین حریم و عرصه آثار تاریخی نیز بیان کرد: به نظرم پیشنهاد باید از سوی استان باشد و تعیین و تصویب حریم و عرصه باید از سوی خود ستاد و شورای حریم وزارتخانه میراث‌فرهنگی انجام شود، افراد خبره و حرفه‌ای در شورای تعیین حریم کشور تصمیم‌گیرنده هستند و ممکن است کارشناسان استان‌ها تجارب آن‌ها را نداشته باشند.
بازدیدها: 0